TARİHİ BİRGİ KASABASI - ÖDEMİŞ

BİRGİ, İzmir'in Ödemiş ilçesi sınırlarında bulunan tarihi bir kasabadır. Başlangıçta savunma ile ilgili düşünülerek, ova kıyısındaki tepeler arasında kale yapımına elverişli bir yerde kurulmuştur 

Birgi'de evler yığma taş tekniğiyle inşa edilmiş, tavanları ve çatıları ahşap, yüksek duvarlı avlular içine gizlenmiştir. Kimi zaman taş, kimi zaman tuğla kullanılarak, farklı formlarda şekillendirilmiştir. Depo, kiler, ağıl gibi bölümler genellikle evlerin zemin katına,  mutfak, fırın, çeşme, tuvalet gibi bölümler ise evin bahçesine konumlandırılması ise Türk evlerinin geleneksel özelliklerini yansıtmaktadır

 

Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinin sivil ve dini mimari dokusunun sıralandığı dar sokakları, kentin ortasında bir inci gibi yer alan konakları, çok güzel suyu ve havası, yemyeşil doğası, geçmişin bir çok değerli bilginlerinin kabirlerinin burada bulunuşu gibi özellikleri ile Birgi, her türlü ilgiyi üzerinde toplamaya değerdir

Aydınoğulları Beyliği’ne başkentlik yaptığı dönemden bu yana mimari yapısını koruyan Birgi, yaklaşık 700 yıldır tarihi görüntüsünü bozmamıştır

Yöre halkı, eskiyen Birgi evlerinin yerine yenisini yaparken mimari geleneği sürdürmeye özen göstererek bölgenin dokusunu korumuştur

Osmanlı sivil mimarisini yansıtan ev ve konakların yaşatıldığı Birgi, bozulmamış dokusu nedeniyle “Türk mimarisinin vitrini” olarak nitelendirilmektedir

 Türk mimarisinin örnekleri Birgi dışında başka yerlerde de görülebilir ancak burada bulunan insanların evlerde sürekli bir yaşam sürdürmesi nedeniyle kendisini korumuş bir yer olduğu için farklıdır çünkü  yüzlerce yıllık evlerde halen yaşayanlar bulunmaktadır

 M.Ö 7. Yüzyılda Lidyalılarla başlayıp, Roma, Bizans ve Osmanlı’ya kadar uzanan Bozdağlar’ın Güney yamaçlarında yer alan Birgi denizciliğiyle ünlü Aydın Oğulları Beyliğine başkentlik yapmış, ortaçağda ise ulemalar yurdu haline gelmiştir

 Birgi kasabası, camiiler, medreseler, mezarlar, hamamlar, kervansaraylar gibi sayısı 100’ü aşkın tarihi yapıyı  barındırmaktadır

 

 DERVİŞ AĞA CAMİİ 

 Dervişağa Camii, 1074 yılında Derviş Ağa tarafından, kesme taştan kare planlı olarak yaptırılmıştır

 Birgi Derviş Ağa, Camii'nin üzeri pandantifli merkezi bir kubbe ile örtülüdür. Dört paye üzerine oturan sekizgen kasnaklı kubbe köşe kuleleri ile takviye edilmiştir. Camii'nin yanındaki minaresi kesme taş kaide üzerinde, yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir

Evliya çelebinin de yazıtlarına göre, caminin yanında daha önceden 70 hücreli Derviş Ağa Medresesi ile 200 dükkân, iki han ve bir de hamam bulunuyordu. Giriş kapısı üzerinde de kitabesi bulunmaktadır

 Derviş Ağa Camii'nin  büyük kubbesi sekiz kemer ile desteklenmiştir. İki sıra halinde bulunan pencerelerden ışık sağlanır. Son cemaat mahalinde yer alan iç tonozu taşıyan dört kolon korint stilindedir. Ayrıca son cemaat mahali bir büyük ve yanlarda iki küçük kubbe ile örtülüdür

Camii Kebir mahallesinde Ulu Camii'nin arkasında anıtı bulunan ve Aydınoğlu Mehmet Bey'in oğlu olan UMUR BEY, Ege Denizi’nde kurduğu büyük donanmayla yıllarca Haçlı, Ceneviz  ve Bizans donanmalarıyla savaşmıştır

GAZİ UMUR BEY,in yaptığı ticari ilişkiler sonucunda, ekonomik, siyasal, kültürel, askeri alanda Aydınoğlu Beyliği yükselişe geçmiştir. Ayrıca imara da büyük önem vermiş ve medrese, cami, çeşme ve kervansaraylar yaptırmıştır. Umur Bey, 1348 yılında Haçlı donanmasına karşı yaptığı deniz savaşlarının birinde 39 yaşında yaşında vefat etmiştir

 Birgi'de bulunan ÜMMÜ SULTAN TÜRBESİ, Ulu caminin güneyindeki yolun ortasında 1310 tarihli,  altıgen ve üstü kubbeyle örtülüdür

Bıçakçı Seyyid Ali Çeşmesi (Koca Çeşme):
Bıçakçı ESSEYYİD HACI ALİ AĞA tarafından 1807 yılında yaptırlmıştır. Tuğla ile yapılmış köşe silmeleri üstte kirpi saçağına dönüşür. Çökertme içine alınan çephesinde oluşturulan sivri kemerli yüzeyi de çökertilmiş olup, kabartma bezemeli mermer çeşme aynası vardır ve üzerinde lüle deliği yer alır.Yapı kitabesi vardır.Roma döneminden kalma girlandlı, boğa başlı mermer lahit taslağı da köşesinden delinerek yalak olarak kullanılmıştır. Pişmiş topraktan yapılmış su künkleri ise çeşme içerisinde bulunmaktadır

Bozdağ'ın Küçük Menderes Ovasına indiği Güney eteğinde bulunan özellikle Aydınoğulları ve Osmanlı dönemlerine ait mimari yapıları ile birçok sivil mimari türde eserlerin bulunduğu BİRGİ KASABASI, 1997 yılında kentsel sit alanı ilan edilmiş ve restorasyon çalışmaları ile  tarihi doku korunarak turizme kazandırılmıştır. Birgi'de, Çakırağa Konağı, Ulu Cami, Mehmet Efendi Medresesi,Ümmü Sultan Türbesi,  Sultan Şah Türbesi, Aydınoğlu Mehmet Bey Camii ve Türbesi, Derviş Ağa Cami, İmam-ı Birgivi Medresesi, Kara oğlu Cami ve Çeşmesi, Bıçakcı Çeşmesi, Gazi Umur Bey Anıtı ile Bizans döneminden kalma Kule gezilmesi gereken yerlerdendir. Ayrıca, Kulak çorbası, Sini pidesi, Tonbaç kebabı, Kabak çiçeği dolması, Keşkek, Kestirme çorbası, Kalbura bastı tatlısı,Yörük katmeri yöreye özgü yemeklerdir